පහන් ගෝමරා සමනළයා (African Monarch)

African Monarch or Plain Tiger
විද්‍යාත්මක නාමය : Danaus chrysippus

පහන් ගෝමරා නමින් හැඳින්වෙන මෙම සමනල් විශේෂය ලොකයේ චිත්‍ර සඳහා යාදාගෙන තිබෙන පැරණිම සමනල් විශේෂයක් බව සැලකේ. එයට හේතුව වන්නේ අවුරුදු 3500ක් පමණ පැරණි ඊජිප්තු බිතු සිතුවම් වල මෙම සත්ත්වයා ඇඳ තිබීමයි.

Photograph by Chinthaka Wijesinghe

මෙම සත්ත්වයා තටු විහිදූ පසු 7-8 cm පමණ වන අතර කළු පැහැති ශරීරයේ සුදු තිත් විසිර තිබේ. තටුවල ඇති පිච්චර යටි පැත්තට වඩා උඩ පැත්තේ වැඩිය. අපර තටුවේ ඉදිරිපස කොටස කළු පැහැ වන අතර ඒ වටා සුදු පැහැති මායිමක් සටහන්ව ඇත. පසු පස තටුවේ මැදට වන්නට කළු පැහැති තිත් තුනක් දක්නට ලැබේ. තවද එය වටා දුවන සුදු වක්‍ර පිරුණු කළු පැහැති මායිමකි. තටුවල වර්ණය සුදු පැහැයේ විචල්‍ය වේ.

පිරිමි සත්ත්වයා සාමාන්‍යයෙන් ගැහැණු සතාට වඩා කුඩා වන අතර පැහැපත්ය. තවද පිරිමි සත්ත්වයාගේ පසු පස තටුවේ කුඩා මල්ලක් ලෙසද, පසු පස තතටුවේ ඇති තිත් කළු මායිමෙන් වටවූ සුදු පැහැයෙන් ඉලිප්පුනු ස්වභාවයෙන්ද දිස්වේ. මෙය ගැහැණු සතුන් ඇද ගැනීමේ ක්‍රමයක් වේ. තවද යටි බඩෙන් නෙරා ආ කුඩා තූලිකා දෙකක් දක්නට ලැබේ.

Photograph by Adrian Hoskins

ආහාරයට දේ ඇති කාන්තාර වල සිට මුහුදු මට්ටමේ සිට අඩි 9000 දක්වා පරාසයේ ව්‍යාප්තව ඇති සත්ත්වයෙකි. ලාවා අවධියේ සිට වර්ධන අවධියේදී පවා ශරීරයෙන් ස්‍රාවය වන දියරයක් නිසාවෙන් මොවුන් විලෝපිකයන්ගෙන් ආරක්‍ෂා වී ඇත. අනෙක් කරුණ නම් මොවුන් සාමාන්‍යයෙන් පියඹන්නේ පොලව මට්ටමෙන් නිසාවෙන් ද ආරක්‍ෂාවක් තිබේ. තවද විලෝපිකයන් ආහාරයට ගතහොත් ක්‍ෂණිකව ස්‍රාවය වන දියර නිසාවෙන් මොවුන් වහා වමනය කරවයි. එහිදී ආශ්චර්යමත් ලසින් මොවුන් නැවත පියඹා යන්නේ මොවුන් සතු බොරුවට මිය යාමේ විශේෂ හැකියාව නිසාවෙනි.