නීලබෝමියා (Common Bluebottle)

Common Bluebottle
විද්‍යාත්මක නම : Graphium sarpedon

නීලබෝමීන්ගේ තටුවල ඉහල හා පහල යන දෙපැත්තේම පූර්ව පිහාටු හා අපර පිහාටු දක්වාම විහිදෙන නිල් පැහැති පටියක් දැකිය හැක. මෙය ගැඹුරු නිල් පැහැයේ සිට හරිත වන් නිල් පැහැයක් දක්වා පරාසයක විසිර පවතී. මීට අමතරව පූර්ව තටුවේ උඩු පැත්තේ නිල් පැහැති තිත් දැකිය හැක. මීට අමතරව අපර තටුවේ පහල කෙලවරට වෙන්නට රතු පැහැති තිත් දැකිය හැක.

Photograph by Kinsli Prabath

මෙම වැඩිහිටි සමනලයන් ගස් ඉහළ මට්ටමේ සිට පහල මට්ටම් දක්වා ඉල පහල පියාසර කරයි. පිරිමි සතුන් බොහෝ විට පාරවල් අයිනේ හෝ යූරියා සහිත වැලි මත සිටිනු දැකිය හැක. සමහර විටෙක රංචු වශයෙන් ලැග සිටිනු දැකිය හැක. ස්වභාවික පරිසරයේ හෝ නාගරික උද්‍යානවල වේගයෙන් පියාසරණ දැකිය හැක. බොහෝ විට පිරිමි සතුන් දැකිය හැකි වුවත් ගැහැණු සතුන් හා පිරිමි සතුන් එකිනෙකා පසුපස පියාඹනු දැකිය හැක. ධාරක ශාක ආසන්නයේ ගැහැණු සතුන් වැඩිපුර සිටීමට කැමතිය.

Photograph by Harshana Henarath

මොවුන්ගේ මුල් අවධිය ගත කරන ධාරක ශාක ලෙස කුරුඳු ශාකය හා තවත් දැනට හඳුනා නොගත් ශාක වර්ගයක් වේ. මෙම ශාක වල සාමාන්‍යයෙන් උසින් අඩු පැලෑටි මත තරුණ පත්‍ර හෝ අංකුර මත බිත්තර දැකිය හැක. සුදු හෝ ක්‍රීම් පැහැති ගෝලාකාර බිත්තර විශ්කම්භයෙන් 1.2mm පමණවේ. දින තුනකින් බිත්තර පුපුරන අතර එන සුඹුල් පණුවා 3mm පමණවේ. බිත්තරයෙන් පැමිණි වහා පළමු ආහාරය ලෙස බිත්තරය ආහාරයට ගන්නා අතර පළමුව දුඹුරු කහ පැහැති ශරීරයක් ඇති අතර පසුව අඳුරු රන්වන් දුඹුරු පැහැයකට හැරේ. උරස් අංශ තුනක සුදු පැහැති කංචුක යුගල වශයෙන් ඇති අතර ගුද කෙලවරේද සුදු පැහැති කංචුක යුගලයක් දැකි හැක.

Photograph by Chathura Udayanga

දින දෙකකට පසු 5mm පමණ දිගෙන් වැනෙ අතර දිනෙන් දින වැඩෙද්දී කොළ පැහැයක් ඇතිවන අතර කංචුක ක්‍රමයෙන් කුඩාවේ. ඒවා කලු පැහැති උල් වැනි ආකාරයට ක්‍රමයෙන් කුඩාවන අතර ශරීරය කොල හා කහ පැහැයකට හැරේ. දින 20කට පමණ පසු දලඹුවා ල‍ා කොල පැහැවන අතර කංචුක සුදු පැහැයෙන් සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ නැතිවීයයි. එවිට ශරීරයේ දිග 40-43mm පමණවේ. මෙම දලඹුවන් දින කීපයකදී කෝශ සෑදීම අරඹන අතර කොල පැහැයෙන් යුතු කෝශ ධාරක ශාක පත්‍ර යටි පැත්තේ දැකිය හැක.

Photograph by Sachindra Umesh‎

Photograph by Udaya Chanaka

කෝශ වල ‍ජීවත්වන කාලය දින 10ක් පමණවේ. කෝෂය දින ගතවෙද්දී මෝරන අතර සමනලයාගේ ඉදිරි තටුවල වර්ණය දැකිය හැකි විනිවිධ පෙනෙන ස්වභාවයක් දැකිය හැක. අවසන් දිනයේදී කෝෂය බිඳ සමණලයා එලියට පැමිණේ.